SAOTHAR NA SEACHTAINE | 13 Bealtaine 2019

CAG.459 Gerda Frömel, Tree Heads, c.1964, dealbh chré-umha le bonn cloiche, 54 x 36 x 13 cm. Ceannaithe, 1976 (Ciste Tiomnachta Gibson / An Chomhairle Ealaíon - Ceannach Comhpháirteach). © eastát an ealaíontóra.

Chun ceiliúradh a dhéanamh ar théama Sheachtain an Mhúsaeim – Women in Culture – seo chugaibh Tree Heads le Gerda Frömel.

Tá an fhoirm theibí shuaithinseach seo, Tree Heads (c.1964), inár mbailiúchán ón mbliain 1976, tráth ar éirigh linn é a fháil mar chuid de cheannach comhpháirteach leis an gComhairle Ealaíon trínár gCiste Tiomnachta Gibson. Tá fianaise ar phróisis an ealaíontóra le fáil ann de bhrí go bhfuil an fuílleach (‘imchlúdach’) plástair ón teilgean cré-umha fós le feiceáil. Gach seans go ndearnadh é seo sa teilgcheárta i mBaile Átha Cliath a bhunaigh fear céile Frömel agus rinneadh an saothar seo ag cor cinniúnach ina gairm, tráth a raibh sí ag díriú ar shaothair theibí mhóra seachas saothair fhíoracha níos lú.

Ag smaoineamh ar shiúlóidí Domhnaigh i rith a hóige i nGleann Crí – ceann de na háiteanna ab fhearr le Frömel – thug a mac is sine, Wenzel, le fios ‘go mbíodh sí ag féachaint suas ar na crainn agus go ndéarfadh sí an méid seo a leanas, “mothaím ciontach de bhrí nach ndeachaigh mé ag an tseirbhís, ach is séipéal é an fhoraois seo.”’ Seans go bhfuil cuid den chiontacht agus creideamh sin fite fuaite sa saothar dealbhóireachta seo.

Ba in Schönberg (Šumperk), an t-iar-Seicslóvaic, a rugadh Gerda Frömel (1931-1975), an iníon ba shine a bhí ag tuismitheoirí de bhunadh na Gearmáine agus na hOstaire. Bhí ‘an-mheas ag a deirfiúracha uirthi mar gheall ar héachtaí cróga,’ agus mar atá ráite ag Seán Kissane, ‘agus a cumas a hiomaire féin a threabhadh – ach ar bhealach éigin cead [a fháil] óna tuismitheoirí é sin a dhéanamh.’ I ndiaidh di staidéar a dhéanamh ar an dealbhóireacht sa Ghearmáin, phós Frömel Werner Schürmann agus, in 1956, thug siad aghaidh ar Éirinn. Lonnaigh siad gar do Ráth Fearnáin agus bhí cúigear leanaí acu ach, go tragóideach, bádh í féin agus a hiníon dhá bhliain d'aois in dhá thimpiste dhifriúla.

Ealaíontóir duaisbhuaiteach ba ea í agus thaispeáin sí saothar go rialta i rith a gairme iontaí, ach gearr (1957-75). Is é an saothar is cáiliúla dá cuid dealbh mhórscála dar teideal Sails, coimisiún mór le rá do Mhonarcha Carroll i nDún Dealgan a bhí deartha ag Scott Tallon Walker.

Tá Tree Heads (c.1964) le Gerda Frömel á thaispeáint in TIOMNACHT GIBSON 1919-2019: Roghnú, Bailiú & Daonchairdeas.

As Bearla

• Facebook
• Instagram
• Twitter
• LinkedIn
• YouTube